Józef Stanisław Orczyk (ur. 4 stycznia 1940 w Śremie) – polski ekonomista, profesor nauk ekonomicznych, zatrudniony na stanowisku profesora zwyczajnego w Wyższej Szkole Bankowej w Poznaniu. Członek Rady Naukowej Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych. Przewodniczący Komitetu Nauk o Pracy i Polityce Społecznej PAN. Stypendysta Fundacji Fulbrighta. Rektor Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu.
Ukończył Liceum im. Józefa Wybickiego w Śremie w 1957 roku. Absolwent studiów historycznych (1962) i pedagogicznych (1963) Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu oraz studiów ekonomicznych (1965) Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu.
Po zakończeniu studiów odbył staż naukowy w Katedrze Historii Gospodarczej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu. Wspierany przez profesora Władysława Rusińskiego, który pełnił wówczas obowiązki Rektora WSE, przygotował rozprawę doktorską, którą obronił w 1967 roku.
W latach 1970-1971 uzyskał stypendium Fulbrighta. W czasie pobytu w USA przebywał głównie na The University of Chicago, jak również na innych uniwersytetach (trzy miesiące w Berkeley).
Pracę habilitacyjną obronił w 1978, a tytuł profesora uzyskał w 1982. W 1982 uzyskał stypendium IREX, a w 1990 stypendium DAAD.
W latach 1972 – 1974 był I sekretarzem Komitetu Uczelnianego PZPR na Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Kierownik Studium Pedagogicznego Akademii Ekonomicznej w latach 1972 – 1987; dyrektor Międzywydziałowych Studiów dla Pracujących Akademii Ekonomicznej 1975 – 1981; dyrektor Instytutu Polityki Społecznej Akademii Ekonomicznej 1983 – 1991; prorektor ds. dydaktyki Akademii Ekonomicznej w Poznaniu 1987 – 1990. Od 1991 roku profesor zwyczajny Akademii Ekonomicznej w Poznaniu; kierownik Katedry Pracy i Polityki Społecznej AE 1991-2010; rektor Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości w Poznaniu 1992-1996; rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie. 1998 – 2007; profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa w latach 2006-2010.
Od 1 października 2013 r. rektor Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu.
Od 1986 r. członek Komitetu Nauk o Pracy i Polityce Społecznej PAN. W latach 2007 – 2015 przewodniczący Komitetu Nauk o Pracy i Polityce Społecznej PAN; wiceprzewodniczący oraz przewodniczący Jury przyznającego nagrody za publikacje książkowe 1999-2007. Od 2007 roku członek Rady Naukowo – Programowej Wielkopolskiej Izby Przemysłowo – Handlowej.
Od 1 października 2013 roku członek Wielkopolskiej Rady Trzydziestu przy Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego. Od 2004 r. członek Wielkopolskiej Rady ds. Zatrudnienia. W latach 2013-2015 Przewodniczący Wielkopolskiej Rady ds. Zatrudnienia. Od 2015 r. Przewodniczący Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy. Ponadto członek Rady Naukowej IPiSS w latach 2005-2011; w 2012 r. członek Komitetu II Kongresu Demograficznego; przewodniczący Kapituły Nagrody im. H. Cegielskiego – lidera pracy organicznej w latach 2002-2011; Prezes Oddziału Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Poznaniu, członek Rady Naukowej przy Zarządzie Krajowym w latach 1989-2002; Członek Rady Programowej Obserwatorium Rynku Pracy i Aglomeracji Poznańskiej; członek Założyciel i Prezydent Stowarzyszenia „Studenci dla Przedsiębiorczości” (SIFE) w latach 1997-2009.